Tiêu chuẩn cơ sở – Tiền đề của tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế

Tiêu chuẩn cơ sở (TCCS) là tiêu chuẩn do cơ quan/đơn vị/công ty xây dựng và công bố áp dụng trong nội bộ đơn vị đó.

Các tiêu chuẩn cơ sở thường chiếm tỷ trọng lớn trong cấu trúc các cấp tiêu chuẩn, điều này dễ hiểu vì mỗi đơn vị cần rất nhiều những vấn đề mà nhiều người, nhiều bộ phận trong và ngoài công ty/tổ chức đó cùng quan tâm, cùng phải sử dụng nhiều lần mang tính lặp đi lặp lại, tài liệu đó được họ thừa nhận là giải pháp tốt, hợp lý, phải thống nhất áp dụng.

Tiêu chuẩn cơ sở là cấp tiêu chuẩn rất quan trọng, nó là tiền đề cho tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế. Cụ thể, Tiêu chuẩn cơ sở là nguồn dẫn xuất tham khảo đa dạng và tiềm tàng về các cơ sở dữ liệu để xây dựng tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế và trong nhiều trường hợp, tiêu chuẩn cơ sở là sự cụ thể hóa các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, giúp chúng ta kiểm chứng lại tính hiệu quả, thực tiễn của tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế.

Trên thế giới, ở các quốc gia phát triển, các tổ chức, doanh nghiệp đều rất chú trọng tới hoạt động tiêu chuẩn hóa. Để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, ngoài việc vận dụng các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, các doanh nghiệp cũng đặc biệt chú trọng xây dựng các tiêu chuẩn cơ sở phục vụ mục đích quản lý, kiểm soát hoạt động sản xuất kinh doanh của mình cũng như làm tiền đề cho việc biên soạn các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế.

Tuy nhiên, hoạt động tiêu chuẩn hóa ở các doanh nghiệp còn chưa được chú trọng, quan tâm nhiều. Do doanh nghiệp chưa nhận thức được đầy đủ các khía cạnh của hoạt động tiêu chuẩn hóa, chưa nhận thức hết được vai trò và đóng góp của tiêu chuẩn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình, do đó chưa đầu tư nguồn lực thỏa đáng cho hoạt động này. Ở những doanh nghiệp đã triển khai xây dựng TCCS phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của mình thì phần lớn các TCCS được xây dựng có chất lượng chưa cao, chưa mang tính đồng bộ và chưa thực sự là một công vụ quản lý hữu hiệu cho doanh nghiệp, việc tổ chức hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở còn chưa toàn diện và mang tính hệ thống.

Thực tế hiện nay, có thể thấy nổi bật lên một số vấn đề trong hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở tại doanh nghiệp như sau:

– Nhận thức của doanh nghiệp về hoạt động tiêu chuẩn hóa nói chung và tiêu chuẩn hóa cơ sở nói riêng còn rất hạn chế, chưa đầy đủ, doanh nghiệp chủ yếu chỉ biết đến hoặc tìm hiểu về tiêu chuẩn khi có yêu cầu từ phía khách hàng hay cơ quan pháp lý. Phần lớn doanh nghiệp chưa thấy rõ  vai trò và lợi ích của tiêu chuẩn đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình và vì vậy không chú trọng, đầu tư nhiều cho hoạt động tiêu chuẩn hóa;

– Thông tin về hệ thống văn bản pháp quy, các kiến thơcs và kỹ năng đối với các hoạt động tiêu chuẩn hóa tại cơ sở còn rất hạn chế, hoạt động xây dựng, công bố tiêu chuẩn chủ yếu do các đơn vị tư vấn hỗ trợ; chất lượng TCCS còn chưa cao, doanh nghiệp vẫn chưa vận dụng các tiêu chuẩn quốc tế, quốc gia vào hoạt động xây dựng TCCS.

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, chúng ta cần:

+ Tổ chức thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức về vài trò, ý nghĩa và lợi ích của hoạt động tiêu chuẩn cớ sở cho doanh nghiệp , để các doanh nghiệp triển khai hoạt động tiêu chuẩn hóa một cách chủ động và tích cực hơn cũng như đầu tư các nguồn lực một cách thỏa đáng cho hoạt động này;

+ Thông tin, tuyên truyền về các quy định pháp lý đối với hoạt động tiêu chuẩn hóa để các doanh nghiệp nắm bắt đầy đủ các yêu cầu pháp lý trong triển khai hoạt động TCCS;

+ Tăng cường hỗ trợ năng lực kỹ thuật, kiến thức, nghiệp vụ tiêu chuẩn hóa cơ sở cho doanh nghiệp để doanh nghiệp triển khai hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở một cách bài bản, hệ thống triển khai đầy đủ các nội dung hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở một cách hợp lý, phù hợp với điều kiện thực tiễn của doanh nghiệp;

+ Thiệt lập hệ thống thông tin về tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế, để doanh nghiệp kịp thời nắm bắt và sử dụng thông tin này phục vụ cho hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở;

+ Về phía doanh nghiệp cũng cần chủ động nghiên cứu để đẩy mạnh hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở, tích cực tham gia hoạt động tiêu chuẩn hóa các cấp nhằm thu thập thông tin, kiến thức về nghiệp vụ tiêu chuẩn hóa, về hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế trong lĩnh vực liên quan, đầu tư các nguồn lực thỏa đáng cho hoạt động tiêu chuẩn hóa cơ sở…