Vai trò của thử nghiệm trong phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế

Động đất và tai họa sống thần ảnh hưởng tồi tệ nhiều nước Châu Á, các bệnh dịch như SARS, cúm gá, nhiễm độc dioxin, cho đến những dịch bệnh thông thường.

Yêu cầu về công nghệ mới, về sản phẩm có chất lượng để tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, chống thất thoát trong giao nhận hàng hóa với khối lượng lớn… đòi hỏi các phòng thí nghiệm tiếp tục được quy hoạch và phát triển. Việc quy hoạch và phát triển đó cần được tính toán cân nhắc trên cơ sở năng lực hiện có, đầu tư đúng hướng tránh lãng phí…
Thử nghiệm là lĩnh vực KHCN, có vai trò quan trọng đối với đời sống, sản xuất, kinh doanh, nghiên cứu khoa học, an ninh, quốc phòng và chất lượng sản phẩm, hàng hóa có liên quan đến mọi hoạt động của nền kinh tế quốc dân và hội nhập kinh tế quốc tế.
Các cơ sở sản xuất dù ở mức độ quy mô lớn như các tổng công ty, các khu liên hợp hay một xí nghiệp nhỏ, hợp tác xã, thậm chí một tổ sản xuất của gia đình muốn có sản phẩm mình bán ra thị trường đáp ứng nhu cầu của khách hàng theo tiêu chuẩn quy định phải tiến hành thử nghiệm những chỉ tiêu chất lượng. Các cơ sở sản xuất ra đời thường kèm theo các phòng thử nghiệm, nhưng ở mức độ đơn giản.

Kinh tế thị trường, đòi hỏi chất lượng sản phẩm không những đáp ứng yêu cầu gười tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu ra ngoài nước. Để xác định sản phẩm đạt TCVN, Tiêu chuẩn nước ngoài (TCNN) hoặc quốc tế, cũng như nghiên cứu những sản phẩm mới, nghiên cứu khoa học, thực hành cho sinh viên, dần dần phải đầu tư những trang thiết bị mới cho các phòng thử nghiệm ngày một hiện đại hơn.

Đặc biết cần có các thiết bị kiểm tra ở các phòng thử nghiệm đối  với các chỉ tiêu đảm bảo an toàn, vệ sinh, sực khỏe và môi trường. Cơ sở sản xuất phải là người chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm của mình khi bán ra thị trường, nhất thiết phải có phòng thử nghiệm để kiểm tra thường kỳ. Tuy nhiên để đảm bảo khách quan, giúp cho cơ sở sản xuất ra hàng hóa có chất lượng theo tiêu chuẩn và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đã hình thành các phòng thử nghiệm ở các Cơ quan, các Tỉnh, thành phố trong cả nước, cũng như hệ thống các phòng thử nghiệm của các Bộ, các Trung tâm, các Trường, các Viện nghiên cứu và đào tạo.

Các phòng thử nghiệm này không những làm trọng tài để xác định các chỉ tiêu chất lượng các sản phẩm hàng hóa mà còn giúp cho các cơ sở sản xuất không có các phòng thử nghiệm hoặc có các phòng thử nghiệm chưa có khả năng thử nghiệm hết các chỉ tiêu theo yêu cầu, kiểm tra các chỉ tiêu chất lượng đối với sản phẩm mình sản xuất ra hoặc giúp các doanh nghiệp thực hiện các công trình nghiên cứu thực nghiệm.
Do thiết bị ở các phòng thử nghiệm của các cơ sở sản xuất, cũng như thiết bị ở các phòng thử nghiệm của hệ thống quản lý của các Bộ, ngành và cơ sở…. trong tình trạng khác nhau sẽ đưa ra kết quả khác nhau, nếu không có một phương pháp thử thống nhất, hoặc thiếu sự giúp đỡ về cơ sở vật chất và con người của các phòng thử nghiệm mạnh đối với các cơ sở thử nghiệm yếu, còn chưa được đầu tư.

Vì thế cần thiết có những hoạt động trao đổi kinh nghiệm, để liên kết và tập hợp các lực lượng trong nước nhằm phát huy năng lực các phòng thử nghiệm, phục vụ cho công tác nghiên cứu, đào tạo, sản xuất, kinh doanh, quản lý, bảo vệ người tiêu dùng, đảm bảo an toàn, vệ sinh, sức khỏe và môi trường và thống nhất phương pháp thử, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trao đổi kinh nghiệm trong lĩnh vực thử nghiệm.
Đề dần nâng cao chất lượng hoạt động thử nghiệm, mấy năm gần đây nhiều phòng thử nghiệm trong cả nước ở nhiều lĩnh vực khác nhau: Vật liệu xây dựng, thực phẩm, điện- điện tử, cơ khí… đã và đang xây dựng hệ thống chất lượng phòng thử nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO/IEC 17025 (VILAS). Văn phòng công nhận thuộc BKHCN đã công nhân khoảng 300 phòng thử theo VILAS. Bộ xây dựng, bộ GTVT cũng có hệ thộng công nhận các phong thử nghiệm đã công nhận trên 500 phòng thử nghiệm của ngành mình (LAS-XD). Tuy nhiên số lượng này qua ít so với phạm vi cả nước.
Trong giai đoạn tới, các phòng thử nghiệm trong nước chẳng những được tổ chức công nhận của Việt Nam công nhận ngày càng nhiều mà còn tiến tới có các phòng thử nghiệm được các tổ chức quốc tế công nhận hoặc thừa nhận lẫn nhau.
Trước tình hình hiện nay, Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đẩy mạnh mối quan hệ thương mại với quốc tế, đòi hỏi phải có các phòng thử nghiệm trang bị các thiết bị hiện đại, áp dụng các phương pháp thử tiên tiến, tổ chức xây dựng để có các hệ thống chất lượng được công nhận.