NÂNG CHỈ SỐ ‘SỐ CHỨNG CHỈ ISO 9001 VÀ ISO 14001’ TRONG CHỈ SỐ GII: GIẢI PHÁP NÀO ĐỂ CẢI THIỆN?

Bộ KH&CN đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm cải thiện chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $ PPP GDP” và Chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $ PPP GDP” trong hệ thống các chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam.

Với mục tiêu cải thiện chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $ PPP GDP” và Chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $ PPP GDP” trong hệ thống các chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam, Bộ KH&CN đã đặt ra nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy các chỉ số này trong những năm tới.

Thứ hạng của Việt Nam về Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu

Theo báo cáo công bố của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) về xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2018, Việt Nam tiếp tục cải thiện vị trí, tăng 2 bậc lên vị trí 45/126 quốc gia và nền kinh tế được xếp hạng.

Thứ hạng này đã cải thiện tăng 2 bậc so với năm 2017, tăng 14 bậc so với năm 2016. Quan trọng hơn, Việt Nam có điểm số cao trong cả 7 trụ cột, đều cao hơn mức trung bình, trong đó, chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $PPP GDP” của Việt Nam lần lượt đạt giá trị 2.3, điểm 16.56, xếp thứ 46 (Thứ hạng này đã cải thiện tăng 01 bậc so với năm 2017, tăng 04 bậc so với năm 2016) và chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $PPP GDP” của Việt Nam đạt giá trị 8.7, điểm 20.78, xếp thứ 40 (Thứ hạng này đã cải thiện tăng 8 bậc so với năm 2017, tăng 7 bậc so với năm 2016). Cụ thể:

Hiện trạng điểm số và thứ hạng đối với chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $PPP GDP” của Việt Nam theo công bố tại báo cáo GII của WIPO: Năm 2016: 15.32 điểm, thứ hạng 47; Năm 2017: 12.27 điểm, thứ hạng 48; Năm 2018: 20.78 điểm, thứ hạnh 40.

Hiện trạng điểm số và thứ hạng đối với chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $PPP GDP” của Việt Nam theo công bố tại báo cáo GII của WIPO: Năm 2016: 11.81 điểm, thứ hạng 50; Năm 2017: 14.6 điểm, thứ hạng 47; Năm 2018: 16.56 điểm, thứ hạng 46.

Giải pháp nào để cải thiện 02 chỉ số?

Theo bà Nguyễn Mai Hương – Quyền Vụ trưởng Vụ Đánh giá Hợp chuẩn hợp quy – Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ KH&CN), trong những năm vừa qua, Bộ KH&CN đã nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để giúp cho việc cải thiện 02 chỉ số này thông qua hàng loạt các hoạt động như: Xã hội hoá hoạt động chứng nhận hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001; thực hiện các chương trình hỗ trợ, đào tạo tư vấn cho doanh nghiệp áp dụng các hệ thống quản lý; triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 đối với thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chứng nhận HTQL theo ISO 9001, ISO 14001 để giảm thời gian giải quyết hồ sơ; rà soát cắt giảm điều kiện kinh doanh để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp.

Bà Hương nhận định, các chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $ PPP GDP” và chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $ PPP GDP” đã được cải thiện và tăng theo các năm. Hiện nay, kinh tế Việt Nam đang phát triển và số liệu GDP (tỷ $ PPP) cũng tăng. Để các chỉ số này tăng thì số chứng chỉ ISO 9001, ISO 14001 phải tăng mạnh.

Do đó, để chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $ PPP GDP” và chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $ PPP GDP” tiếp tục được cải thiện trong các năm tiếp theo, theo bà Hương cần phải có một số giải pháp để thúc đẩy.

“Việc đẩy mạnh xã hội hoá hoạt động chứng nhận hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001 cần được triển khai mạnh trong thời gian tới; khuyến khích các thành phần kinh tế khác đầu tư xây dựng tổ chức đánh giá sự phù hợp, trong đó có tổ chức chứng nhận hoặc thu hút đầu tư của nước ngoài để có các tổ chức đánh giá sự phù hợp mạnh, đủ khả năng phục vụ quản lý nhà nước và phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh”, bà Hương cho biết.

Triển khai có hiệu quả các Chương trình, dự án và Nghị quyết của Chính phủ như Chương trình quốc gia về nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam đến năm 2020; Nghị quyết 35/NĐ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ về phát triển và hỗ trợ doanh nghiệp đến năm 2020; Nghị quyết số 139/NQ-CP ngày 09/11/2018 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp… cũng góp phần cải thiện “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $ PPP GDP” và Chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $ PPP GDP” trong hệ thống các chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam.

Bên cạnh đó, theo bà Hương cũng cần chú trọng đến cơ chế, chính sách đầu tư trọng tâm trọng điểm vào khu vực kinh tế quan trọng, các ngành kinh tế chủ lực của đất nước để thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, đảm bảo cho việc quản lý Nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Đồng thời có giải pháp để sử dụng hợp lý, hiệu quả và đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư cho hoạt động đánh giá sự phù hợp.

Đưa ra những giải pháp cụ thể, đại diện Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho hay, để góp phần cải thiện các chỉ số Số chứng chỉ ISO 9001 và ISO 14001 thì cần giảm thiểu đầu tư của Nhà nước, đồng thời tạo điều kiện đầu tư cho tổ chức, doanh nghiệp có năng lực và điều kiện; Đảm bảo tính vô tư, minh bạch của hoạt động đánh giá sự phù hợp, trong đó có hoạt động chứng nhận; Tạo ra một lực lượng đánh giá chứng nhận đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp và thúc đẩy thương mại.

Bên cạnh đó, cần có các cơ chế, chính sách, chương trình hỗ trợ, đào tạo tư vấn cho doanh nghiệp xây dựng, áp dụng các hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001; tuyên truyền, tôn vinh và dành ưu đãi đầu tư cho doanh nghiệp xây dựng, áp dụng các hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân xây dựng, áp dụng các hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001.

Triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4 đối với thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chứng nhận hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001 để giảm thời gian giải quyết, xử lý hồ sơ.

Bà Hương cũng nhấn mạnh việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm (hậu kiểm) đối với tổ chức chứng nhận hệ thống quản lý theo ISO 9001, ISO 14001 đồng thời tiếp tục rà soát các điều kiện kinh doanh không thực sự cần thiết quy định tại Nghị định số 107/2016/NĐ-CP để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.

Chỉ số “Số chứng chỉ ISO 9001/tỷ $ PPP GDP” gồm: Số lượng chứng chỉ ISO 9001 của một quốc gia và GDP của một quốc gia.

Số lượng chứng chỉ ISO 9001 được chia cho GDP (đơn vị là mỗi tỷ $ của Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và theo sức mua tương đương (PPP)). Tức là mỗi tỷ PPP$ GDP thì có bao nhiêu doanh nghiệp áp dụng và được cấp chứng chỉ ISO 9001. Dữ liệu về số lượng ISO 9001 và dữ liệu về GDP phải trong cùng một năm và là số liệu 02 năm trước năm công bố chỉ số.

Chỉ số “Số chứng chỉ ISO 14001/tỷ $ PPP GDP” gồm: Số lượng chứng chỉ ISO 14001 của một quốc gia và GDP tính theo sức mua tương đương của một quốc gia.

Số lượng chứng chỉ ISO 14001 được chia cho GDP (đơn vị là mỗi tỷ $ của Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và theo sức mua tương đương (PPP)). Tức là mỗi tỷ PPP$ GDP thì có bao nhiêu doanh nghiệp áp dụng và được cấp chứng chỉ ISO 14001. Dữ liệu về số lượng ISO 14001 và dữ liệu về GDP phải trong cùng một năm và là số liệu 02 năm trước năm công bố chỉ số.